Tag Archives: dynia

Dyniowe ciasteczka – Halloween

16 października, 2012 by Magdalena Tomaszewska-Bolałek In Kuchnia fusion, Kultura żywieniowa, Słodycze, ciasta, desery Tagged ciasteczka, ciasteczka dyniowe, dynia, Halloween, Jack-o'-lantern, kuchnia gotycka, przepisy, słodycze, wypieki

Już niedługo Halloween. Zagraniczne upodobanie do strachów, potworów, przebierania się za monstra i zabawy w klimatach rodem z horroru cieszą się w Polsce coraz większym zainteresowaniem. Jeszcze wprawdzie nikt nie biega po ulicach krzycząc: „Cukierek, albo psikus!”, ale nie wiadomo, jak sytuacja będzie wyglądała za kilka lat. Nie jestem zwolenniczką przejmowania obcych świąt oraz obyczajów, ale ten jest wyjątkowo pocieszny. Nie ukrywam, że najbardziej podoba mi się kulinarne oblicze Halloween. Uwielbiam kulturę gotycką oraz horrory, a to święto daje możliwość wykorzystania tego w kuchni. Zapraszam zatem na pachnące, dyniowe ciasteczka w kształcie Jack-o’-lantern. A już niedługo kolejne straszne przysmaki, a także historia Halloween.

Dyniowe ciasteczka– Halloween – przepis:

150 g musu z dyni
120 g mąki pszennej
75 g cukru
60 g masła
2 jajka
1 łyżka stołowa śmietany
1 łyżka ekstraktu waniliowego
1 łyżeczka sody

W rondelku rozpuszczamy masło. Następnie dodajemy cukier, jajka ekstrakt waniliowy, łyżkę śmietany i dokładnie mieszamy. Kolejnym składnikiem jest mus z dyni. Na sam koniec dosypujemy mąkę pszenną z łyżeczką sody. Mieszaninę ponownie mieszamy po czym rozlewamy do foremek w kształcie dyni. Ciasteczka pieczemy przez 23-30 minut w piekarniku rozgrzanym do 180 stopni.

Ostra korzenna zupa z dyni z pistacjami (z kardamonem, cynamonem i mlekiem)

15 października, 2012 by Magdalena Tomaszewska-Bolałek In Kuchnia fusion Tagged chilli, cynamon, dynia, kardamon, pistacje, przepis, zupa, zupa z dyni

W zeszłym roku nie udało mi się zrobić za dużo potraw z dyni, za to w tym roku trwa w mojej kuchni prawdziwy festiwal potraw z wykorzystaniem tego warzywa. Robi się coraz chłodniej, więc częściej przygotowuje również zupy. Niedawno pojawił się na Kuchniokracji przepis na zupę z dyni na słono z fetą. Tym razem proponuję coś w zupełnie innych klimatach, a mianowicie pachnącą korzennymi przyprawami, rozgrzewającą polewkę z mlekiem przybraną kwaśną śmietaną oraz słonymi pistacjami.

Ze względu na to, że dynia zawiera dużo witamin A, C i E szczególnie dobrze wpływa na cerę, a także wzmacnia odporność. Warzywo dostarcza również witamin z grupy B, żelaza, potasu oraz miedzi. Do tego jest lekkostrawne i niskokaloryczne. Nie zapominajmy o słonecznym, energetyzującym, pomarańczowym kolorze.

Ostra korzenna zupa z dyni z pistacjami (z kardamonem, cynamonem i mlekiem) – przepis:

600 g miąższu dyni (lub musu dyniowego)
300 g ziemniaków
200 g marchewki
1 duża cebula
2 ząbki czosnku
600 ml bulionu drobiowego
100 ml mleka
40 g łuskanych pistacji
sól, pieprz, chilli, kardamon, cynamon
kwaśna śmietana do przybrania

Do garnka wlewamy bulion, wrzucamy miąższ dyni, ziemniaki, marchew, posiekaną cebulę oraz czosnek i gotujemy przez 40 minut. 15 minut przed podaniem dodajemy mleko, a także przyprawy. Przy pomocy blendera przerabiamy zupę na gładki krem. Po rozlaniu do miseczek ozdabiamy kleksem z kwaśniej śmietany i posypujemy posiekanymi pistacjami. Możemy podać z maślanymi grzankami.

Lekki waniliowo-dyniowy deser z serkiem mascarpone

14 października, 2012 by Magdalena Tomaszewska-Bolałek In Kuchnia fusion, Słodycze, ciasta, desery Tagged deser na zimno, desery, dynia, kuchnia fushion, mascarpone, słodycze, wanilia

Dynia najczęściej używana jest jako dodatek do ciast czy materiał na marynatę. Tym czasem, warzywo to świetnie pasuje też do lekkich kremowych deserów. Nadaje jedzeniu delikatny smak i przepiękny pomarańczowy kolor.

Lubię kupować duże dynie. Ich miąższ najczęściej gotuję na parze. Tak przygotowane warzywo można wykorzystać do różnych potraw i za jednym razem przygotować cały dyniowy obiad z przystawkami, zupą, daniem głównym oraz smacznym deserem. Na to ostatnie danie proponuję delikatny, rozpływający się w ustach deser dyniowy na zimno z dodatkiem serka mascarpone. Całość możemy przybrać świeżymi ziołami, sosem truskawkowym (lub malinowym) oraz czekoladowymi igiełkami.

**Lekki waniliowo-dyniowy deser z serkiem mascarpone – przepis:**

100 ml wody odciśniętej z musu z dyni
170 g mascarpone
220 g musu z dyni
40 g cukru (jeśli dynia nie jest słodka można zwiększyć ilość cukru)
2 łyżki żelatyny
1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
igiełki czekoladowe, sos truskawkowy, świeże zioła

Do rondelka wlewamy wodę odciśniętą z musu oraz wrzucamy mus dyniowy i doprowadzamy do wrzenia. Następnie dodajemy ekstrakt waniliowy, cukier oraz mascarpone i gotujemy przez 5-6 minut na wolnym ogniu, dokładnie mieszając. Rondelek zestawiamy z kuchenki i czekamy, aż mieszanina lekko ostygnie. 2 łyżki żelatyny wsypujemy do filiżanki, po czym zalewamy odrobiną zimnej wody. Po chwili dodajemy żelatynę do rondelka, dokładnie mieszamy i rozlewamy do foremek. Deser wstawiamy do lodówki na kilka godzin. Przed podaniem ozdabiamy go igiełkami czekoladowymi, świeżymi ziołami i sosem truskawkowym.

Lekkie babeczki z dynią, kardamonem oraz cynamonem

13 października, 2012 by Magdalena Tomaszewska-Bolałek In Kuchnia fusion, Słodycze, ciasta, desery Tagged babeczki, babeczki dyniowe, cynamon, dynia, kardamon, przepisy, słodycze

Babeczki są dobre na wszystko. Pasują jako element śniadania na słodko, dodatek do popołudniowej kawy czy danie podwieczorkowe. Dziś przepis na pachnące cynamonem oraz kardamonem babeczki z dodatkiem kawałków dyni.

Lekkie babeczki z dynią, kardamonem oraz cynamonem – przepis:

200 g mąki pszennej
85 g cukru
150 ml mleka
70 g masła
100 g dyni pokrojonej w małą kosteczkę
2 jajka
1 łyżka proszku do pieczenia
kardamon, cynamon

Dynie kroimy w małą kosteczkę, wrzucamy do miseczki, do której wsypujemy łyżkę cynamonu oraz łyżkę kardamonu. Całość dokładnie mieszamy i odstawiamy na kilka minut. Masło rozpuszczamy w misce, po czym dodajemy do niego jajka oraz mleko. Dokładnie mieszamy. Następnie dosypujemy cukier, mąkę oraz proszek do pieczenia Wszystko jeszcze raz dokładnie mieszamy. Rozlewamy ciasto do foremek, a następnie wrzucamy kawałki dyni (na wierzch oraz do środka) i wstawiamy do piekarnika rozgrzanego do 180 stopni na 20-25 minut.

Pomarańczowa dama, czyli krótka historia dyni w kulturze kulinarnej cz.2 (kuchnia polska)

11 października, 2012 by Magdalena Tomaszewska-Bolałek In Kuchnia polska, Kultura żywieniowa Tagged dynia, Jan Krzysztof Kluk, Kucharz doskonały, kuchnia polska, kuchnia staropolska, Marcin z Urzędowa, Nasza kuchnia, przepisy, Szymon Syreński

Skoro kulinarną historię dyni na stołach różnych krajów świata mamy już za sobą, czas zajrzeć do polskich źródeł.

Dynia była w Polsce raczej traktowana jako warzywo charakterystyczne dla kuchni warstw uboższych, ale jadali ją również dobrze urodzeni. Większość pierwszych wzmianek o jej zastosowaniu nie pochodzi z książek kucharskich, ale tekstów botanicznych lub tych poświęconych ziołolecznictwu. Botanik, zielarz i lekarz Marcin z Urzędowa (ok. 1500 – 1573), autor pracy Herbarz Polski to jest o przyrodzeniu ziół i drzew rozmaitych i inszych rzeczy do lekarstw należących księgi dwoje pisał, iż dynia jest rośliną bardzo dobrze wpływającą na żołądek. Wspomniał, że do jedzenia najbardziej nadają się te mniejsze i długie, zaś jako naczynia dobrze sprawdzają się duże oraz okrągłe okazy.

Szymon Syreński (Syreniusz) (1540 – 1611) lekarz, botanik oraz autor opasłej publikacji pod tytułem Zielnik herbarzem z języka łacińskiego zowią, to iest opisanie własne imion, kształtu, przyrodzenia, skutków y mocy ziół wszelakich… osobom cierpiącym na gorączkę, ale także zdrowym polecał zupę z dyni z mlekiem, szafranem, cynamonem, odrobiną pieprzu, cukru oraz rodzynek. Wspominał również o wersjach polewki z serem, doprawionych agrestem czy nawet na wywarze mięsnym. Syreniusz pisał też o dyni smażonej na maśle czy oliwie, którą przed smażeniem obtaczano w mące pszennej.

W drugiej wydanej w Polsce (i zachowanej) książce kulinarnej pt. Kucharz doskonały (1783 r.) Wojciecha Wielądki, której pierwsze wydanie było tłumaczeniem francuskiej publikacji La cuisinière bourgeoise z 1672 roku, znajdziemy przepisy: na zupę z mlekiem, masłem i cukrem oraz dynię duszoną z masłem, cebulą, pietruszką zaprawioną żółtkami.

Przyrodnik Jan Krzysztof Kluk (1739 – 1796) w dziele Dykcyonarz roślinny, w którym podług układu Linneusza są opisane rośliny nietylko kraiowe dzikie, pożyteczne, albo szkodliwe… skrytykował dania kuchni wiejskiej z dodatkiem dyni ze względu na to, że były zbyt mocno przyprawiane i powodowały wzdęcia. Jednocześnie wspomniał o kluseczka dyniowych z dodatkiem mąki pszennej oraz pietruszki, chlebie dyniowym czy „torcie dyniowym” robionym z ugotowanego miąższu dyni utartego z pieprzem, imbirem, startym pszennym chlebem oraz jajami.

Dynia pojawiała się również w publikacjach z początku XX wieku. Szczególnie cenionym przysmakiem była na Śląsku Cieszyńskim. Publikacja Nasza kuchnia Walburgi Fójcikowej z 1927 zawiera np. przepis na dynię w winie.

Dziś dynia i potrawy z niej dość często goszczą na polskich stołach. Chętnie sięgamy po sprawdzone swojskie receptury, jak i kuchnie fushion, w której pomarańczowa dama występuje w towarzystwie sosu sojowego, mleczka kokosowego czy innych orientalnych ingrediencji.

Pomarańczowa dama, czyli krótka historia dyni w kulturze kulinarnej cz.1

10 października, 2012 by Magdalena Tomaszewska-Bolałek In Kultura żywieniowa Tagged bania, citrouille, dynia, ghapama, kibbeh, kultura żywieniowa, Libro de Arte Coquinaria, Maestro Martino z Como, pumpkin, Thanksgiving pie

Pękata, pomarańczowa, duża – jej wysokość dynia. Jedno z najbardziej charakterystycznych jesiennych warzyw, przywodzące na myśl bajkę o Kopciuszku. Tym razem nie będzie jednak o alternatywnych środkach transportu, ale o kuchni.

Dynię uprawiano w Meksyku od około 500o lat p.n.e. i w Peru od około 3000 lat p.n.e. Znana też była starożytnym Europejczykom oraz mieszkańcom Bliskiego Wschodu. Znacznie popularniejsza była na południu Europy niż na północy. Angielskiego słowa pumpkin zaczęto używać dopiero w XVII wieku i pochodzi ono od greckiego wyrazu pepon (dosł. „gotowany na słońcu”) oznaczającego melona. W języku francuskim mamy dwa określenia na to warzywo citrouille (nawiązanie do cytrusów) oraz potiron – odnoszące się do dyni olbrzymiej (Cucurbita maxima). W starofrancuskim pojawia się również wyraz boterel (dosł. „ropucha”) W języku prasłowiańskim używano słowa tykwa (i taka jest nazwa dyni we współczesnym języku rosyjskim, bułgarskim czy chorwackim). W Polsce mówiono na dynię: harbuz, garbuz, korbol lub bania.

Po starożytności dynia na dobre zagościła w kuchni Europejskiej za sprawą Sefardyjczyków oraz Żydów mieszkających na terenie obecnych Włoch. To właśnie oni włączyli ją do swojego jadłospisu i sprzedawali innym nacjom. Sefardyjczycy przyrządzali z dyni zupy, ciasta, desery. Zaś jako przekąskę jadali pestki. Przyrządzano z niej potrawy na Rosz Haszana (pierwszy dzień kalendarza żydowskiego) czy Chanuka.

W Orleanie jada się tartę dyniową o nazwie citrouillat, zaś Pikardia słynie z zupy, do której można podawać regionalny cydr. Po dynię chętnie sięgał również Maestro Martino z Como jeden z najsławniejszych XV wiecznych włoskich szefów kuchni, autor Libro de Arte Coquinaria (Księga sztuki kulinarnej). Jedzenie rzadko bywa tematem piosenek w Armenii. Wśród nielicznych znalazła się jednak pieśń (najczęściej śpiewana na weselach) o ghapama dyni nadziewanej ryżem oraz suszonymi owocami. Utwór przeżył renesans za sprawą rosyjskiego filmu Moje wielkie ormiańskie wesele, powstałego na fali popularności obrazu Moje wielkie greckie wesele. Jest to o tyle ciekawe, że we współczesnej kuchni armeńskiej próżno szukać przepisów na potrawy z dodatkiem tego warzywa. W kuchni libańskiej jada się dyniowe kibbeh – potrawę z bulguru, siekanej cebuli, mięsa (baraniny, koziny lub wołowiny) a także ryżu, najczęściej w formie kulek.

Dynia jest też ważnym składnikiem pojawiającym się w kuchni Stanów Zjednoczonych Ameryki. Serwuje się ją chociażby w postaci Thanksgiving pie z okazji Dnia Dziękczynienia. W prawdzie do końca nie wiadomo, czy pielgrzymi jedli ją podczas pierwszego Dziękczynienia w 1621 roku, ale na pewno była znana rdzennym mieszkańcom Ameryki np. Czirokezi przygotowywali z dyni zupę z kluskami.

Jutro druga część historii dyni. Tym razem zajmę się kuchnią polską. A później kilka przepisów na dyniowe przysmaki między innymi: sernik dyniowy, placki czy zupę. Będzie też coś o Halloween i łakociach na tę okazję.