Projekt „Tradycje kulinarne Polski”

Tradycje kulinarne Polski to bezpłatny e-book prezentujący kuchnię Polski od czasów dawnych Słowian po współczesność. To także opowieść o kulturze kulinarnej, znaczeniu jedzenia świątecznego i jego roli w domowych obrzędach. Książka wzbogacona została anegdotami, legendami, opowieściami oraz odniesieniami do literatury i sztuki. Znalazło się w niej miejsce dla kuchni sarmackiej, a także regionalnej. Uzupełnieniem całości jest rozdział o turystyce kulinarnej oraz dziewiętnaście prostych przepisów na mniej znane dania z różnych części Polski.

Publikacja ukaże się 6 grudnia 2023 roku. Będzie ją można pobrać bezpłatnie ze strony Fundacji Bunkatura.

Tradycje kulinarne Polski ukażą się także w wersji drukowanej. A wszystko to dzięki VIVAMIX – Oficjalnemu Dystrybutorowi KitchenAid w Polsce, który ufunduje 1000 egzemplarzy dla bibliotek w małych miejscowościach i innych instytucji. Gospodarstwo Podole Wielkie postanowiło powiększyć pulę książek o kolejne 100 książek. Niewielka część nakładu trafi też do sprzedaży. Książkę można zamawiać w przedsprzedaży w Sklepie Gildia.

Bieżące informacje dotyczące projektu będą publikowane również w wydarzeniu na Facebooku. Znajdą się tam informacje o podcaście, a także spotkaniach poświęconych polskiej kulturze kulinarnej.

Partnerami publikacji są: Bunkatura, Gospodarstwo Podole Wielkie, Hanami, Instytut Skrzynki – Instytut Dokumentacji, Rozwoju i Promocji Dziedzictwa Kulturowego i Kulinarnego Powiatu Poznańskiego oraz Szlak Kulinarny „Smaki Powiatu Poznańskiego”,  LaCava, Muzeum Pałacu króla Jana III w Wilanowie, Muzeum Toruńskiego Piernika oddział Muzeum Okręgowego w Toruniu, Muzeum Polskiej Wódki, Stowarzyszenie Polska Wódka, Szlak Kulinarny Śląskie Smaki, Śląska Organizacja Turystyczna, VIVAMIX – Oficjalny Dystrybutor KitchenAid w Polsce.

Medialnie projekt wspierają: Kuchniokracja, Mistrz Branży, Podróże kulinarne, Radio Kulinarne oraz Wydarzenia Kulinarne.

Tradycje kulinarne Polski

„Tradycje kulinarne Norwegii” z dwoma nagrodami!

W zeszły piątek książka Tradycje kulinarne Norwegii zdobyła wyróżnienie w konkursie Nagroda Magellana w kategorii przewodnik kulinarny. Nagroda Magellana przyznawana jest od 2008 roku najbardziej wartościowym publikacjom turystycznym. 27 maja natomiast książka została nagrodzona Grand Prix w konkursie Gourmand World Cookbook Awards w kategorii kuchnia nordycka.

Konkurs Gourmand World Cookbook Awards odbywa się od 1995 roku i jest jednym z najważniejszych światowych wydarzeń poświęconych kulturze kulinarnej. Ze względu na swoje znaczenie nazywany jest Kulinarnymi Oskarami. Tegoroczna edycja miała miejsce w Umeå, w Szwecji. Poza galami rozdania nagród odbyło się też wiele prelekcji poświęconych dyplomacji kulinarnej, badaniom nad kulturą kulinarną czy kuchniom rdzennych mieszkańców różnych regionów.

Kisir

W dniach 21-27 maja obchodzony jest Tydzień Kuchni Tureckiej. W tym roku Ministerstwo Kultury i Turystyki Turcji przybliża smakoszom kuchnię z regionu Hatay. Samo miasto Hatay należy do Sieci Miast Kreatywnych UNESCO w dziedzinie gastronomii. Wczoraj z tej okazji uczestniczyłam w warsztatach przygotowywania aromatycznej i ciekawej potrawy noszącej nazwę kisir. To danie można łatwo przygotować w domu. Poniżej znajduje się przepis przesłany przez Ambasadę Turcji w Warszawie.

Kisir – sałatka z drobnoziarnistego bulguru – przepis:

450 g drobnej kaszy bulgur (köftelik)
600 ml gorącej wody
1 łyżeczka soli
1 starta średniej wielkości cebula
1 łyżeczka suszonej papryki (pul biber)
½ łyżeczki kminu (opcjonalnie)
1 łyżka koncentratu z papryki
7-8 sztuk drobno pokrojonej dymki
½ pęczka drobno pokrojonej natki pietruszki
½ pęczka drobno pokrojonego koperku
3 drobno pokrojone średniej wielkości pomidory
4-5 drobno pokrojone cienkie zielone papryki (lub 1 duża papryka)
100 ml oliwy
sok z 2 cytryn
50 ml ekstraktu z granatu
1 sałata rzymska – podzielona na liście i umyta

Wsypujemy kaszę i sól do naczynia, następnie zalewamy 600 ml gorącej wody, mieszamy i przykrywamy. Czekamy 15 minut. Jak kasza wchłonie wodę dodajemy startą cebulę, suszoną paprykę, kmin i koncentrat z papryki. Delikatnie ugniatamy. Dodajemy dymkę, natkę pietruszki, koperek, pomidory i paprykę. Następnie dolewamy oliwę z oliwek, ekstrakt z owocu granatu oraz sok z cytryny i mieszamy. Podajemy na umytych liściach sałaty rzymskiej lub ugotowanych liściach kapusty. Oprócz natki pietruszki i koperku świetnie sprawdzą się też liście świeżej mięty. W miesiącach zimowych, gdy brakuje pomidorów i papryki można użyć więcej koncentratu z papryki. Inną propozycją podania jest serwowanie tego dania na ugotowanych liściach kapusty lub liściach winogron.

Deser – wspomnienie lata

Nowy Rok powitał nas mało zimowymi temperaturami, a ja postanowiłam przygotować deser, który przywodzi wspomnienia ciepłych dni.

Deser – wspomnienie lata – przepis:

500 g mascarpone
400 ml śmietany kremówki 30%
cukier (wedle uznania)
1 słoik konfitury (ja użyłam tej z borówki amerykańskiej)
biszkopty

Na dnie naczynia o wymiarach około 22 cm x 36 cm układamy warstwę biszkoptów. Następnie pokrywamy je warstwą konfitury. Śmietanę ubijamy z cukrem. Następnie dodajemy mascarpone i dokładnie mieszamy do uzyskania gładkiego kremu. Krem nakładamy na warstwę biszkoptów z kremem. Wierzch deseru pokrywamy konfiturą. Deser przechowujemy w lodówce. Najlepiej smakuje po kilku godzinach, kiedy biszkopty nieco zmiękną.

Deser wspomnienie lata

Fiskeboller – norweskie klopsiki rybne

Klopsiki rybne, to coś, do czego przez wiele lat nie mogłam się przekonać. Jednak po wielu podróżach po Fennoskandii zmieniłam zdanie. Dziś goszczą w mojej kuchni, a Was zapraszam do wypróbowania norweskiej receptury na tę potrawę. Więcej przepisów, a przede wszystkim historii związanych z tą kuchnią znajdziecie w mojej najnowszej książce Tradycje kulinarne Norwegii.

Fiskeboller – norweskie klopsiki rybne – przepis:

klopsiki
600 g dorsza (filet bez skóry)
1 duże jajko
1 czubata łyżka mąki pszennej
2–4 łyżki mleka
sól, pieprz, gałka muszkatołowa

Na patelni rozpuszczamy masło, dodajemy mąkę i przesmażamy. Następnie powoli dodajemy mleko i dokładnie mieszamy, tak by nie powstały grudki. Sos gotujemy, aż zrobi się gęsty – przez cały czas mieszamy. Na koniec dodajemy sól i curry, po czym ponownie mieszamy. Umytą i osuszoną rybę kroimy na kawałki, po czym wrzucamy do blendera. Dodajemy jajko, mąkę, mleko oraz przyprawy i miksujemy do uzyskania jednorodnej masy. Z masy formujemy kulki wielkości piłek do golfa. Najlepiej robić to łyżką do nakładania lodów lub zmoczonymi dłońmi.

sos curry
40 g masła
40 g mąki pszennej
500 ml mleka
2–3 łyżeczki ulubionego curry
sól

Do głębokiej patelni lub do rondla przekładamy klopsiki i wlewamy wodę tak, by je przykryła. Fiskeboller gotujemy na średnim ogniu 12–15 minut. Gotowe klopsiki podajemy z sosem beszamelowy lub sosem curry oraz gotowanymi ziemniakami.

Trendy kulinarne na 2023 rok

Jesienią zawsze pojawiają się pierwsze prognozy dotyczące trendów kulinarnych na kolejny rok. Pandemia, opóźnienia w łańcuchach dostaw, rosnące ceny gazu i prądu, a co za tym idzie także produktów spożywczych zmuszają do szukania nowych rozwiązań. Już dobrze wiadomo, że nie możemy bezkarnie wyniszczać planety. Stad też ciągle będzie mówić się o zrównoważonym rozwoju, niemarnowaniu jedzenia, ekologii, bioróżnorodności czy lokalności. Nie chodzi już tylko o to by nie szkodzić, ale by naprawiać swoje błędy. Rośnie zatem zainteresowanie rolnictwem regeneracyjnym.

Sytuacja geopolityczna pokazała, jak ważne jest utrzymanie produkcji żywności, na poziomie niezbędnego zaspokojenia potrzeb mieszkańców danego kraju. Zagraniczne produkty, są pożądane i urozmaicają rynek, ale istnieje obawa, że mogą nie być dostępne ze względu na wydłużony czas transportu czy koszt. Rosnące ceny gazu i prądu mogą mieć też wpływ na uprawy szklarniowe i wzrost zainteresowania uprawami pionowymi.

Co zatem będzie się rozwijać? W okresie kryzysu ludzie częściej przestawiają się na gotowanie w domu. Jest to związane zarówno z czynnikiem ekonomicznym, jak i społecznym (gotowanie i wspólne biesiadowanie buduje więzi, poprawia nastrój, daje poczucie bezpieczeństwa, jest wyrazem naszej tożsamości). Po kryzysie ekonomicznym w 2007 roku nastąpił rozwój rynku książki kulinarnej, programów o gotowaniu i blogów. W 2023 również możemy spodziewać się większego zainteresowania przygotowywaniem jedzenia w domowym zaciszu. Odbiorcy będą szukać publikacji, w szczególności tych dotyczących gotowania ekonomicznego, a także poświęconych kuchniom zagranicznym. Część osób ze względu na sytuacje finansową zamiast wyjazdów zagranicznych i wyjść do restauracji będzie wybierać wspólne przygotowywanie jedzenia ze znajomymi. Wzrośnie też zainteresowanie przepisami na TikToku i Instagramie (w formie rolek).

Przed restauracjami stoi trudne wyzwanie. Ciągle rosnące ceny mediów, kosztów pracy i składników przekładają się na wyższe ceny dań. W wielu krajach prognozuje się, że ludzie będą chodzić do restauracji rzadziej i dokładnie analizować, na co wydać pieniądze. Na rynku zostaną lokale, które zadbają o jakość i odpowiednią obsługę. Ważna będzie kreatywność, ale tym razem nie w poszukiwaniu nowych technik czy jeszcze bardziej unikalnych produktów. Szefowie kuchni skupią się na kreowaniu, ciekawych menu z lokalnych, tańszych produktów, tak by ceny dań nie osiągały zaporowych cen. Nie oznacza, to że zupełnie zniknie segment fine dining. Niektórzy goście bowiem będą wprawdzie ograniczać jedzenie na mieście, ale kiedy już wybiorą się do restauracji, to z oczekiwaniem niezwykłych przeżyć kulinarnych. Ze względu na niewystarczającą liczbę pracowników wzrośnie liczba miejsc z zamawianiem przy kasie lub poprzez aplikacje. 2023 rok może być też niełatwy dla cukierni. Podobna sytuacja przewidywana jest w segmencie diet pudełkowych.

Produkty, o których może być głośno w następnym roku to: mleko z ziemniaka, miody z przyprawami, bezalkoholowe drinki, roślinne zamienniki owoców morza, roślinne kefiry i jogurty. Jednym ze smaków roku ma być ten, określany po angielsku terminem swicy, odnoszącym się do zderzenia słodyczy z ostrością. Jest on obecny na przykład w kuchni koreańskiej. Swicy powiemy też o czekoladzie z chili czy słodko-ostrych pieczonych skrzydełkach z kurczaka. Dalej też będzie trwała moda na yuzu, napoje cold brew, różne odmiany grzybów, ube (pochrzyn skrzydlaty mający bulwy w kolorze fioletowym), comfort food, bezalkoholowe wina i piwa, matchę, żywność funkcjonalną (na poprawę nastroju, o działaniu anti-age, czy zalecaną przy zespole jelita drażliwego). Powróci też curry w nowej odsłonie i kuchnia fusion.

Materiał powstał w oparciu o raporty, artykuły i teksty między innymi: Hanni Rützler, Applova, Emerging, Sevendots, Ktchn rebel, Linchpin, Tastewise, Foodnavigator, AF&Co, The Food Institute,  Einar Willumsen, The Food People.

Zupa dyniowa z malinami i cheddarem

Jesień nadchodzi, a z nią dynie. Jeżeli nie jesteście przekonani do tego warzywa, gdyż wydaje Wam za mdłe, to polecam spróbować tej zupy. Może zmienicie zdanie.

Zupa dyniowa z malinami i cheddarem – przepis:

1 dynia Hokkaido
150 g malin
1 mała cebula
1 ząbek czosnku
woda
2-3 łyżki masła
cheddar
pestki dyni
tymianek, pieprz, estragon

Cebulę i czosnek obieramy ze skóry. Dynię kroimy na pół i pozbawiamy nasion. Cebulę kroimy na ćwiartki. Dynię, cebulę i czosnek wstawiamy do piekarnika rozgrzanego do 180 stopni. Cebulę i czosnek pieczemy 30 min, dynię 60 minut. Z ostudzonej dyni wybieramy miąższ i wrzucamy go do garnka, dodajemy maliny, cebulę oraz czosnek i dolewamy wodę (ilość w zależności od tego, jak gęstą zupę lubimy). Całość miksujemy na gładki krem po czym gotujemy 15-20 minut. Na sam koniec dodajemy masło i przyprawy. Rozlaną do misek zupę posypujemy pestkami dyni i serem cheddar.

Zupa dyniowa z malinami i cheddarem,  Hanami

Sałatka z jajkiem i sosem musztardowym

Przepis na kolejną, prostą i pyszną sałatkę.

Sałatka z jajkiem i sosem musztardowym – przepis:

mała główka sałaty rzymskiej
3-4 jajka na twardo
jedna mała, czerwona papryka
100-150 g pomidorów cherry
4-5 łyżek oliwy
2-3 łyżki musztardy
sól, pieprz

Sałatę myjemy i osuszamy. Następnie kroimy lub rwiemy na mniejsze kawałki. Pomidory kroimy na pół, paprykę na małe kawałki, a jaka na ćwiartki. W miseczce mieszamy musztardę, oliwę, sól i pieprz. Do miski wrzucamy sałatę, pomidory i paprykę. Zalewamy całość sosem i dokładnie mieszamy. Na wierzchu układamy jajka pokrojone w ćwiartki.